8 veranderingen binnen de groente en fruit retail branche post-Corona

De uitbraak van de COVID-19 pandemie in 2020 heeft de handel in verse groenten en fruit verstoord, maar heeft ook een aantal aanhoudende trends versterkt. Het consumentengedrag is complexer geworden, terwijl professionele inkopers veeleisender zijn geworden als gevolg van de concentratie van de kopersmacht. Het is van groot belang om zo veel mogelijk hierover te weten als organisatie binnen AGF-sector.

Gezond eten en de toenemende voorkeur voor lokale en biologische producten zijn trends die zijn versterkt door Corona. Voor de leveranciers van deze producten is het dus nog belangrijker geworden om een efficiënte logistiek te vinden, en te zorgen voor een duurzaam en schoon product.

Effect op de internationale handel:

• Logistiek is duurder geworden
• Verschillen tussen producerende landen in de reactie op COVID-19 en effect op beschikbare middelen en logistiek
• Bewustmaking van de kwetsbaarheid van de huidige voedselvoorzieningsketens
• Hogere voedselprijzen

Effecten binnen Europa:

Effecten op lange termijn:

• Detailhandel werd dominant, terwijl voedsel diensten ontbraken
• Consumenten op zoek naar betaalbaar voedsel met een lange houdbaarheid

Effect op bestaande trends:

• Meer aandacht voor gezonde groenten en fruit
• Voorkeur voor lokale producten neemt toe
• Meer geld besteed aan biologische groenten en fruit
• Meer ruimte voor voedsel bezorging

Tijdens de sluitingsdagen van COVID-19 verschoof de vraag naar groenten en fruit van restaurants en andere leveranciers van voedingsdiensten naar de kleinhandel. De verkoop in de detailhandel steeg, met name voor gezonde, betaalbare groenten en fruit met een goede houdbaarheid. Producten die typisch door restaurants en bars worden gebruikt, zoals limoenen, verse kruiden en exotisch fruit, kenden een sterke daling. Doordat minder buitenshuis werd geconsumeerd, konden consumenten hun uitgaven voor boodschappen verhogen, wat een positief effect had op de verkoop van biologische groenten en fruit. Ook de levering van voedingsmiddelen floreerde tijdens COVID-19 lockdowns en de digitalisering versnelde tijdens de pandemie. 

Dit alles heeft ervoor gezorgd dat er 8 grote veranderingen zijn ontstaan binnen de AGF-sector.

1. Kopers meer gericht op risicobeperking

Door de toenemende wereldwijde levering volumes en de grotere concentratie van de afnemersmacht komen de marges in de AGF-sector onder grote druk te staan. Grote detailhandelaren zijn in staat de prijzen op een concurrerend niveau te handhaven, maar worden tegelijk veeleisender over product- en leveringsnormen. Daarom worden handelaren steeds meer beschermend. Ze leggen strikte leveringsvoorwaarden op en wentelen economische risico's af op hun leveranciers. 

2. Duurzaam inkopen wordt mainstream

Het bewustzijn van de consument groeit als gevolg van de toegenomen transparantie. Belangstelling voor duurzamere groenten en fruit neemt toe. Deze trend heeft gevolgen voor veel aspecten in de toeleveringsketen, zoals arbeidsomstandigheden, watergebruik en afvalbeheer. De toenemende populariteit van biologische producten maakt ook deel uit van deze trend naar duurzaamheid. De kans dat een product door de Europese kopers wordt aanvaard, is het grootst als het voldoet aan duurzaamheidsvoorwaarden. 

Vijf manieren hoe je kunt inspelen op deze verandering

• Wees transparant over de herkomst.

Speel in op de trend van duurzaamheid door transparant te wezen over de herkomst van producten. Bijvoorbeeld door een QR-code te plaatsen die de kweker van de paddenstoelen laat zien inclusief een “road to plate” pad met de datum erbij van oogst.

• Biologische en/of regionale certificaten communiceren.

De duurzaamheid van producten kun je benadrukken door gebruik te maken van biologische en regionale certificaten. Extra toelichting over wat deze certificaten precies inhouden zorgt ervoor dat je zeker weet dat de consument de communicatie begrijpt.

• Circulariteit communiceren.

Als de producten van een circulaire boer of kweker komen dan kun je inspelen op deze trend door dit te communiceren aan de klant. Door deze circulariteit te benadrukken op bijvoorbeeld de verpakking, in de winkel of online kanalen maak je de paddenstoel duurzamer.

• In-store transparantie.

Door de boeren en kwekers van de producten een ‘gezicht’ te geven, geef je de producten meer waarde. Een champignon verandert dan van een anoniem commodity product naar een champignon geteeld door een echte boer.

• Duurzamere verpakkingsmogelijkheden.

Je kunt samen met leveranciers onderzoeken welke meer duurzame verpakkingsmogelijkheden er zijn om bijvoorbeeld plastic te reduceren. Door een goede samenwerking tussen retailer en leverancier kun je op deze manier de duurzaamheid vergroten en inspelen op deze trend.

3. Gezondheidsbewustzijn zet aan tot natuurlijke consumptie

Gezondheid is altijd een sterk verkoopargument geweest voor verse groenten en fruit. De laatste jaren zijn consumenten zich door Corona steeds meer bewust geworden van hun voeding. Dit heeft geleid tot een grotere vraag naar verse snacks zoals fruit en groenten, maar ook tot de behoefte aan meer natuurlijke producten. Daarom leggen detailhandelsmerken in hun productpresentatie vaak de nadruk op specifieke gezondheidsvoordelen en eisen ze van leveranciers dat ze biologische producten leveren die vrij zijn van chemicaliën.

4. Toenemende interesse voor de (exotische) paddenstoel

Binnen de AGF-sector genieten de witte champignon en de kastanjechampignon van een toenemende interesse. Nu de paddenstoel een definitieve plek heeft verworven in het eetpatroon van de moderne consument blijken alle soorten te groeien in populariteit.

Inmiddels heeft de Europese consument ontdekt dat je, door te koken met paddenstoelen in gerechten, smaak en textuur kunt toevoegen aan. Dit past helemaal binnen trends als duurzaamheid en gezond eten. Deze ontwikkeling biedt natuurlijk mogelijkheden voor zowel de producent als de verkoper. De uitdaging in 2022 voor de exotische varianten ligt in het feit dat deze soorten nog redelijk onbekend zijn bij de gemiddelde consument. De oplossing hiervoor kan liggen in een samenwerking tussen producent en verkoper om de bekendheid te vergroten van deze soorten.

Onder de onbekendere exoten zijn er verschillende soorten die het wel al geruime tijd goed doen. Denk hierbij aan de oesterzwam, shiitake en de portobello. Deze zijn al wat langer bekend bij de Europese consument en doen het steeds beter in de retail.

5. Gemak wordt steeds belangrijker

De levensstijl in Europa wordt sneller en er is meer belangstelling voor gemakkelijke en handige levensmiddelen. Grote detailhandelaren spelen een sleutelrol in de ontwikkeling van gemaksproducten. Ze hebben een sterke invloed op de manier waarop groenten en fruit worden gepresenteerd. Deze detailhandelaren diversifiëren hun assortiment van snackgroenten, kant-en-klaar fruit en vers gesneden producten. Maar binnen de verse gemaksproducten valt ook fruit zonder pit, gemakkelijk te schillen producten, producten met een verlengde houdbaarheid en fruit in individuele porties. Er is groeipotentieel voor kant-en-klaar en gerijpt fruit. Een andere gemaksoplossing is vers gesneden groenten en fruit. Voorgesneden producten besparen de consument niet alleen tijd, zij voldoen ook aan de vraag naar gezonde snacks ‘on the go’ en verhogen de consumptie van groenten en fruit.

6. Consumenten combineren prijsbewustzijn met luxe-uitgaven

De markt voor verse groenten en fruit wordt van oudsher bepaald door de prijs, maar de huidige markt is dynamischer. Retail discounters veroveren een steeds groter marktaandeel, terwijl consumenten hun prijsbewuste koopgedrag aanvullen met belangstelling voor exotische groenten en fruit van speciale kwaliteit. Dit betekent dat er nieuwe consumentengroepen ontstaan voor hoogwaardige en nicheproducten. Dit terwijl ander fruit juist onder druk zal staan door prijsconcurrentie.

7. Integratie vereist meer partnerschappen

In de sector verse groenten en fruit worden de aanvoerlijnen korter en efficiënter. Nauwere contacten tussen landbouwers, handelaars en kleinhandelaars leiden tot een betere controle en transparantie in de hele keten. Deze controle wordt gebruikt om expertise op te bouwen in specifieke producten en om te voldoen aan de strikte leveringsvoorwaarden van grote retailers. Om een stabiele positie op de Europese markt te verwerven, is het van belang de krachten te bundelen en te kiezen voor strategische partnerschappen.

Als gevolg van de toenemende concurrentie en de concentratie van afnemers verandert de rol van leveranciers. Ze overleven tegenwoordig alleen nog door zich te specialiseren en zich te concentreren op een unieke marktpositie. Grotere bedrijven integreren hun hoofdactiviteiten en worden dienstverleners voor de detailhandel, die diensten aanbieden zoals het ompakken, mengen en rijpen van groenten en fruit. Importeurs richten zich steeds meer op efficiëntie en just-in-time-levering, om te proberen hun toeleveringsketen naar de detailhandel te verkorten en op opslagkosten te besparen.

Leveranciers die aan grote detailhandelsketens leveren, werken met leveringscontracten en doen bij voorkeur zaken met grote producenten. Kleine overzeese leveranciers kunnen zich het best richten op gespecialiseerde afnemers. Veel van hen zullen geen directe toegang tot de detailhandel hebben, maar zij kunnen wel helpen om uw product naar de juiste koper of het juiste marktkanaal te distribueren.

8. Verschillende regels binnen de Europese Unie beïnvloeden de handelsstromen

De Europese Unie is een economische unie van 27 landen (na de Brexit in januari 2020). Naast gemeenschappelijk Europees beleid en regelgeving, heeft elk land zijn eigen beleid en regels. De handhaving hiervan is niet noodzakelijkerwijs in alle landen hetzelfde. Handelsvoorschriften, het minimumloon, maar ook eisen van kopers en voorkeuren van consumenten, verschillen binnen Europa en zijn aan verandering onderhevig. 

De Europese verordening voor de invoer van verse groenten en fruit geldt voor alle landen in de EU, maar er blijven verschillen in handhaving en controle tussen de landen.

Producten die voor het ene land acceptabel zijn, kunnen op een andere markt worden afgekeurd. Zo moeten in België de steeltjes van geïmporteerde limoenen drie millimeter of minder zijn, terwijl Nederland steeltjes tot vijf millimeter accepteert.

Ook tussen individuele afnemers bestaan verschillen. Zo hebben grote detailhandelaren in Duitsland en Nederland de neiging strengere grenswaarden voor residuen te hanteren dan de Europese wetgeving. Discountsupermarkt Lidl is een van de strengste detailhandelaren en staat slechts een derde van de wettelijke limiet toe.

Drie manieren hoe je kunt inspelen op deze verandering

• Initiatieven ontplooien om marges te verbeteren.

Door intensiever samen te werken met je leverancier kun je bijvoorbeeld derving tegengaan. Door het aanscherpen van forecasts, aanpassen van ordervolume en een betere afstemming tijdens promoties en schapadviezen kun je de marges verbeteren. Door de promotie-effectiviteit te verhogen middels een geoptimaliseerde actiekalender kun je ook de marges verbeteren.

• Maximaliseren van je verkopen door focus op toegevoegde waarde.

Probeer in te spelen op de trend van behoefte naar lokaal assortiment. Een manier waarop je dit kunt doen is door het verhaal te vertellen van de lokale boeren op plekken zoals de verpakking, in de winkel maar ook via online kanalen als social media en de website. 

• Shoppers op de winkelvloer informeren.

Door de shopper vanuit de communicatie te informeren over alle verschillende waardes van de paddenstoel kun je de focus hierop leggen. Communiceer naar de klant dat de paddenstoel bijvoorbeeld met de hand is geplukt, hartstikke gezond is, aan allerlei certificaten voldoet en dat de keten duurzaam en eerlijk is. Zo benadruk je de toegevoegde waarde van de paddenstoel.

Door goed in te spelen op deze trend zorg je ervoor dat consumenten voor jou blijven kiezen. Het AGF-schap heeft een enorme invloed op de supermarkt keuze van de consument en door hier extra aandacht aan te besteden, en goed in te spelen op deze trend, zal je consumenten binden.

De toekomst van de AGF-sector

COVID-19 heeft aangetoond hoe kwetsbaar de (vers)toeleveringsketens eigenlijk zijn. Er zijn grote verschillen geweest in de manier waarop landen op de pandemie hebben gereageerd. De Europese Unie hield haar grenzen open via zogeheten "green lanes" om de aanvoer van vers fruit en verse groenten voor al haar lidstaten te garanderen. De internationale handel kreeg het zwaar te verduren omdat veel exporteurs te kampen kregen met verminderde arbeidskrachten en logistieke problemen. Dit leidde tot hogere prijzen voor de voedselvoorziening wereldwijd - een effect dat de komende jaren wellicht nog zal aanhouden.

Het sterke herstel na de pandemie deed de vraag naar ingevoerde grondstoffen en afgewerkte producten toenemen, vooral in het geval van Chinese goederen naar Noord-Europa en de Verenigde Staten. De vraag naar containers is aanzienlijk toegenomen: in één jaar tijd zijn de containerprijzen verviervoudigd of meer en vertragingen in het zeevervoer kwamen veel vaker voor. Deze problemen deden zich vooral voor bij de oost-west-verbindingen en de trans-Stille Oceaan-handel.

Aanvankelijk troffen de logistieke problemen vooral de bulkhandel, maar nu worden ook koelcontainers getroffen. Een efficiënte logistiek is van essentieel belang voor de kwaliteit van de verse handel. Geïmporteerd fruit is meestal een vracht met een hoge waarde en in de meeste gevallen konden zij de hogere containerprijzen opvangen. De handel tussen China, de EU en de VS is dominant en krijgt vaak voorrang, zodat het voor sommige exportlanden moeilijker is geworden om een beschikbare container te krijgen en een zending te plannen. Voor sommige groente- en fruitsoorten, zoals kiwi's en uien, is het gebrek aan geconditioneerde containers gedeeltelijk opgelost door gebruik te maken van koelschepen (zonder containers).

De handel in verse groenten en fruit zal echter doorgaan ondanks de hoge prijzen en de logistieke problemen. Uiteindelijk zal de consument deze prijs betalen. Het belangrijkste gevolg voor de exporteurs is dat zij hun logistiek nog beter moeten organiseren en voor sommige producten meer lokaal in de Europese regio zullen inkopen en minder zullen importeren wanneer de prijzen van groenten en fruit (te) hoog zijn.

Logistieke dienstverleners verwachten dat deze nieuwe realiteit tot ver in 2022 of daarna zal voortduren. De grootste problemen zullen worden opgelost zodra de rederijen in staat zijn hun structuur te reorganiseren en zowel schepen als containers op veeleisende routes toe te voegen.

Check ook onze whitepaper de paddenstoelenmarkt in 2022!